Oprichting

 

Op 31 oktober 1989 werd in Beek een nieuw gezelschap opgericht, dat zich tot doel stelde om de traditie van de aloude dorpsnachtwacht in herinnering te houden. Het idee om zo iets nieuws te beginnen was ontstaan in de zusterstad van Beek, nl. Stadt Gundelfingen aan de Donau in Duitsland.

 

Tijdens een onderzoek bleek al gauw, dat in Beek (maar ook in veel andere plaatsen in Nederland) de kleppermen als nachtwacht actief waren tot rond 1850. Die nachtwachter werd tot 1800 aangesteld door de Schepenbank en daarna door het gemeentebestuur.

Hij moest in de wintermaanden vanaf tien uur ’s avonds tot vijf uur ’s morgens zijn rondes door het dorp maken en dan uitkijken of er niet werd ingebroken of dat er nergens brand was. Zijn aanwezigheid werkte ook preventief. Rovers, dieven en brandstichters wisten dat op hun werd gelet en dus bedachten ze zich wel om in Beek hun slag te slaan.

De klepperman werd gerekruteerd uit het arme gedeelte van de bevolking. Ze kregen van de Schepenbank maar een habbekrats voor hun werk. Maar ze moesten natuurlijk wel herkenbaar zijn als nachtwacht en daarom kregen ze afgedankte soldatenuniformen, een hoed, een hellebaard of een lans en … een klepper.

Vooral door die klepper werd de nachtwachter bekend, want dat instrument klonk in alle nachten door de Beeker straten. En zo wisten de mensen dat op hun hebben en houden werd gelet en konden ze rustig verder slapen.

Door hun armoede gedwongen waren de kleppermen natuurlijk gemakkelijk om te kopen met geld of drank. Zo plaatste notaris van Gorkum altijd in een achterraampje van zijn huis een fles Els. Hiermee lokte hij de nachtwacht naar zijn huis, zodat dit iedere nacht één keer (of vaker) werd bezocht. De klepperman hoorde ook van alles in de nachtelijke uren en hij werd daarmee eigenlijk een wandelende krant. Met kermis of op nieuwjaarsdag maakte hij wat simpele gedichtjes, die hij aan de deuren voordroeg om wat extra centen te verdienen.

Omdat Beek uit verschillende dorpjes bestond, die ver uit elkaar lagen, stelde de Schepenbank een stuk of zes kleppermen aan, die aangestuurd werden door de banksbode (bao).

 

Op basis van onderzoek werden de thema’s verzameld om een lied te maken, waarbij de kleppermen zich voorstelden (Veer zin de Baeker Kleppermen) en om de mensen iets te vertellen over wat hun zoal bezig hield tijdens hun rondgangen (het urenlied) enz., enz. Alle liederen en vertellingen worden in het dialect (=Baeker plat) voorgedragen.

Al bijna dertig jaar treden de Baeker Kleppermen enkele keren per jaar op in Beek en omgeving, ondersteund met gitaar, accordeon en soms doedelzak. Als historische nachtwachtgroep proberen ze dus de herinnering aan hun voorgangers levend te houden. Want dat is nodig, ze zijn zelfs de enige groep in de Benelux die dat doel nastreeft. De Kleppermen zijn aangesloten bij het Europese Nachtwachters- en Torenblazers Genootschap (Europäische Nachtwächter- und Türmerzunft). De leden komen uit negen Europese landen. Jaarlijks komen ze bij elkaar (met Hemelvaart) ergens in een van de aangesloten steden van Europa om van gedachten te wisselen tijdens het Europees Treffen.

 

Refrein van het lijflied: Veer zin de Baeker Kleppermen:

 

Veer zin de Baeker Kleppermen en trèkke sjnachs door sjtraot en lenj.

Ôm tiën oer kómme veer biejein, reup de bao ós ein veur ein.

En door ós klepperwaope, kènt gans Baek röstig sjlaope,

Want eeder oer maake veer kebaal, huërste dit kleppersinjaal (3x klepperen).

Veer zin de Baeker Kleppermen en trèkke sjnachs door sjtraot en lennj.